Το Ισραήλ, η ασφάλεια και η συλλογική τιμωρία

Το Ισραήλ, η ασφάλεια και η συλλογική τιμωρία

Της Βιβής Κεφαλά*

[Πηγή: Εφημερίδα των Συντακτών, 18/07/2014] 

Το έγκλημα της απαγωγής και της δολοφονίας των τριών Ισραηλινών εφήβων από εξτρεμιστές Παλαιστίνιους είναι ασυγχώρητο από κάθε άποψη, όπως ασυγχώρητη είναι και η φρικιαστική δολοφονία ενός Παλαιστίνιου εφήβου, τον οποίο έκαψαν ζωντανό –όπως έγινε γνωστό– εξτρεμιστές Ισραηλινοί για αντεκδίκηση.

Το πιο ασυγχώρητο από όλα, όμως, είναι τα μαζικά αντίποινα των Ισραηλινών εναντίον των Παλαιστινίων με πρόφαση τις δολοφονίες των τριών εφήβων, καθώς και την εκτόξευση ρουκετών από τη Γάζα εναντίον του Ισραήλ, οι οποίες σπάνια προκαλούν υλικές ζημίες.

Ετσι, γινόμαστε μάρτυρες για μία ακόμα φορά του θανάτου και της καταστροφής που προκαλεί η ισραηλινή απάντηση στις «προκλήσεις ασφάλειας» που αντιμετωπίζει. Θάνατοι και καταστροφές ανώφελες, μια και δεν πρόκειται να σταματήσουν όσο οι Παλαιστίνιοι εξτρεμιστές ακολουθούν τις δικές τους προτεραιότητες και όσο το ισραηλινό κράτος χρησιμοποιεί αυτή την πραγματικότητα για να αποφεύγει τον διάλογο, να αποφεύγει να αντιμετωπίσει την ουσία του προβλήματος. Με άλλα λόγια, να αποφεύγει να δεχθεί το αυτονόητο: οι Παλαιστίνιοι είναι εκεί, στη γη της Παλαιστίνης, και δεν πρόκειται να φύγουν, γιατί ούτε θέλουν αλλά ούτε και μπορούν να φύγουν, έχοντας μετατραπεί σε «ανεπιθύμητους ξένους» για τα υπόλοιπα αραβικά κράτη, για να μη μιλήσουμε για τον υπόλοιπο κόσμο.

Για μία ακόμα φορά, λοιπόν, το Ισραήλ κάνει και πάλι πόλεμο. Πόλεμο «περιορισμένο», αλλά όπως φαίνεται και περιοδικό: το 2002, το 2006, το 2008, το 2012, το 2014, για να μην αναφερθούν οι μικρότερης εμβέλειας ένοπλες επιχειρήσεις εναντίον των Παλαιστινίων. Για μία ακόμα φορά βρισκόμαστε μπροστά στην ίδια ασυμμετρία δυνάμεων, στην ίδια τρομακτική δυσαναλογία απωλειών ανάμεσα στις δύο πλευρές, αλλά και στην ίδια έλλειψη αποτελέσματος, ακόμα και εάν το Τελ Αβίβ ανακοινώνει κάθε φορά ότι οι «στόχοι της επιχείρησης επετεύχθησαν».

Παράλληλα, παρακολουθούμε την επανάληψη της ίδιας αμήχανης –αν μη τι άλλο– στάσης της διεθνούς κοινότητας, που αρκείται στο να προτρέπει τα δύο μέρη σε αυτοσυγκράτηση, εξισώνοντας τις ευθύνες, τους θανάτους, τις καταστροφές, επιτρέποντας έτσι τη διαιώνιση του φαύλου κύκλου μιας ατέρμονης σύγκρουσης.

Μέσα σε αυτό το πλαίσιο της -εκ των πραγμάτων- αποδοχής του σπειρώματος της βίας και της εξίσωσης θύματος και θύτη και γνωρίζοντας ότι δεν θα υποστεί καμία συνέπεια για τη «δυσανάλογη χρήση βίας» εναντίον των Παλαιστινίων, το Ισραήλ καλεί -και πάλι- χιλιάδες εφέδρους υπό τα όπλα, δημιουργώντας φόβους ότι επίκειται νέα χερσαία επίθεση εναντίον της Γάζας. Μάλιστα, ο ισραηλινός στρατός ανακοίνωσε ότι επίκεινται βομβαρδισμοί και οι κάτοικοι του ανατολικού τμήματος της Γάζας θα πρέπει να φύγουν. Σαν να είχαν κάπου να πάνε….

Αν δεν φύγουν, πάντως, για τους θανάτους αμάχων από τους ισραηλινούς βομβαρδισμούς θα ευθύνεται η Χαμάς, που τους κρατά ομήρους στη Γάζα, φυσικά, και όχι η στρατιωτική επίθεση του Ισραήλ, ούτε τα επτασφράγιστα –και από την πλευρά της Αιγύπτου και προφανώς και από την πλευρά του Ισραήλ– σύνορα που προσδιορίζουν αυτή την ανοικτή φυλακή που ονομάζεται Λωρίδα της Γάζας.

Εν τω μεταξύ, η Αίγυπτος ανέλαβε και πάλι μεσολαβητικό ρόλο για την επίτευξη εκεχειρίας, αλλά η προσπάθεια αυτή όχι μόνο άργησε, αλλά και έχει ελάχιστες πιθανότητες επιτυχίας. Η Χαμάς έχει θέσει όρους που αποκλείεται να αποδεχθεί το Ισραήλ και το Ισραήλ είναι αποφασισμένο να συνεχίσει τους βομβαρδισμούς «μέχρι να τσακίσει τους τρομοκράτες της Χαμάς».

Ομως, ακόμα και όταν κάποτε σταματήσουν οι επιθέσεις, τίποτα δεν θα έχει λυθεί. Η Χαμάς θα συνεχίσει να θεωρείται τρομοκρατική οργάνωση από το Ισραήλ και αυτό θα δίνει άλλοθι στο Τελ Αβίβ να συνεχίζει τη δημιουργία τετελεσμένων και να αρνείται επί της ουσίας κάθε δίκαιη λύση του προβλήματος, εν ονόματι της διαφύλαξης της ασφάλειάς του.

Σίγουρα το Ισραήλ έχει δικαίωμα στην ασφάλεια και στην ειρήνη. Ομως, ο πόλεμος δεν μπορεί να χρησιμοποιείται συστηματικά ως δικλίδα ασφαλείας, ούτε μπορεί να λειτουργήσει αποτρεπτικά η άσκηση καθημερινής βίας εναντίον των Παλαιστινίων. Το Παλαιστινιακό είναι διεθνές πρόβλημα εισβολής και κατοχής και όχι διμερές. Είναι ένα πολιτικό πρόβλημα και όχι πρόβλημα τρομοκρατίας, και γι’ αυτό μπορεί να λυθεί μόνο με γνώμονα το δίκαιο και με πολιτικά μέσα.

Για μία ακόμα φορά, λοιπόν, το Ισραήλ καταφεύγει σε μαζικά αντίποινα κατά των Παλαιστινίων, όμως αυτή η επανάληψη μετατρέπεται σε πραγματικό εφιάλτη. Δεν είναι μόνο η επανάληψη της βίας που συγκλονίζει, αλλά και ο άσκοπος θάνατος αθώων. Εκτός και εάν θεωρήσει κανείς ότι όλοι οι Παλαιστίνιοι είναι εξ ορισμού ένοχοι, πράγμα που, όμως, σημαίνει την υιοθέτηση μιας φασιστικής λογικής, της συλλογικής τιμωρίας.

Και αυτό είναι κάτι που δεν μπορεί να δεχθεί ούτε η διεθνής κοινότητα αλλά ούτε και οι Ισραηλινοί πολίτες, γιατί είναι η ίδια λογική που δημιούργησε ένα ανεξίτηλο στίγμα για τον ανθρώπινο πολιτισμό: το Ολοκαύτωμα.

…………………………………………………………………………………………………………………………………….

* Επίκουρη καθηγήτρια, Τμήμα Μεσογειακών Σπουδών, Πανεπιστήμιο Αιγαίου