Η αυστηρή ΕΕ, ο "αγέρωχος" Davutoglu και οι ΗΠΑ

Η αυστηρή ΕΕ, ο "αγέρωχος" Davutoglu και οι ΗΠΑ

Του Κώστα Ράπτη

[Πηγή: Capital.gr, 14/05/2014]

Υπάρχει το καρότο, υπάρχει και το μαστίγιο. Η προοπτική συνεκμετάλλευσης των υδρογονανθράκων της Ανατολικής Μεσογείου μέσω της συνολικής επίλυσης του Κυπριακού συνιστά το δέλεαρ. Η απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (ΕΔΑΔ) που εδρεύει στο Στρασβούργο να επιβάλλει στην Τουρκία την καταβολή αποζημίωσης 90 εκατ. ευρώ για τις επιπτώσεις της εισβολή του 1974, λειτουργεί από την άλλη πλευρά ως στοιχείο πίεσης προς την Άγκυρα, υπενθυμίζοντας το κόστος της διαιώνισης της εκκρεμότητας. Εξ ού και ο επικεφαλής της τουρκικής διπλωματίας Ahmet Davutoglu βρήκε το timing της απόφασης “ατυχές”.

“Χάσαμε κάποιον πόλεμο και θα πρέπει να καταβάλλουμε αποζημιώσεις;” αναρωτιέται ο αρθρογράφος της τουρκικής εφημερίδας Hurriyet, Yusuf Kanli εκφράζοντας τη δυσφορία της τουρκικής πλευράς. Ο ίδιος αντιμετωπίζει με καχυποψία το γεγονός ότι το Δικαστήριο του Στρασβούργου ανέσυρε μιαν υπόθεση του 2001 τούτη τη στιγμή, αποφαινόμενο μάλιστα σε αντίθεση με αντίστοιχες προσφυγές Τουρκοκυπρίων ότι δεν υφίσταται παραγραφή. Όμως ταυτόχρονα ο Kanli βρίσκει “αστεία” την “αγέρωχη” δήλωση του Davutoglu ότι η Τουρκία δεν θα καταβάλει αποζημίωση σε μία χώρα την οποία δεν αναγνωρίζει καν.

Η Τουρκία, υπενθυμίζει, αποτελεί ιδρυτικό μέλος του Συμβουλίου της Ευρώπης και έχει έως τώρα τηρήσει όλες τις αποφάσεις του Δικαστηρίου του Στρασβούργου. Τούρκοι νομικοί από την πλευρά τους υποστηρίζουν ότι η δήλωση Davutoglu δεν αποτρέπει τις εντάσεις που αναμφίβολα θα ακολουθήσουν. Υπενθυμίζουν δε ότι η συμμόρφωση με τις αποφάσεις του ΕΔΑΔ αποτελεί μία από τις προϋποθέσεις συνέχισης των ενταξιακών διαπραγματεύσεων της Τουρκίας με την Ε.Ε., ενώ συμπληρώνουν ότι η μη αναγνώριση της Κυπριακής Δημοκρατίας από την Άγκυρα δεν αποτελεί επαρκές αντεπιχείρημα εφόσον η αποζημίωση αφορά άτομα τα οποία υπέστησαν τις επιπτώσεις της εισβολής και κατοχής (30 εκατ. στους συγγενείς των αγνοουμένων και 60 εκατ. στους εγκλωβισμένους Ελληνοκυπρίους της Καρπασίας).

Φυσικά, ως προς τον σεβασμό από την Ε.Ε. των προϋποθέσεων που η ίδια θέτει στην ενταξιακή διαδικασία λίγα μπορούν να ειπωθούν, τη στιγμή που παρά τη μη εφαρμογή του Πρωτοκόλλου της Άγκυρας (για άνοιγμα των τουρκικών λιμένων και αεροδρομίων στα κυπριακά πλοία και αεροσκάφη) η συζήτηση περιστρέφεται γύρω από το πόσα κεφάλαια των διαπραγματεύσεων θα ανοίξουν και πότε.

Σε κάθε περίπτωση, η ετυμηγορία του Στρασβούργου αποτελεί δευτερεύον επεισόδιο μπροστά σε ό,τι εκτυλίσσεται σε πολιτικο-διπλωματικό επίπεδο και σημαδεύεται από την έντονη δραστηριοποίηση των ΗΠΑ στο Κυπριακό. Ήδη την Τρίτη ο Αμερικανός υπουργός Εξωτερικών John Kerry συναντήθηκε με τον Κύπριο ομόλογό του Ιωάννη Κασουλίδη στη Ουάσιγκτον ενώ για την Τετάρτη έχει προγραμματισθεί συνάντησή του με τον Davutoglu στο Λονδίνο. Μάλιστα o Kerry, ο οποίος χαρακτήρισε “στρατηγική” την σχέση των ΗΠΑ με την Κυπριακή Δημοκρατία, προανήγγειλε επίσκεψή του στην Κύπρο, επιπροσθέτως της “συμβολικής επίσκεψης” που θα πραγματοποιήσει ο Αμερικανός αντιπρόεδρος Joe Biden στην Μεγαλόνησο μεταξύ 21ης και 23ης Μαΐου.

Υπενθυμίζεται ότι η μετάβαση Kerry στην Κύπρο είχε παγώσει το προηγούμενο διάστημα λόγω της εμπλοκής στο ζήτημα των Βαρωσίων, καθώς η αμερικανική διπλωματία είχε ρίξει το βάρος της στην επιστροφή της περίκλειστης πόλης στου κατοίκους της, ως “μέτρο οικοδόμησης εμπιστοσύνης”, ενώ η τουρκική πλευρά είχε αντιτείνει ότι το ζήτημα εμπίπτει στις εδαφικές ρυθμίσεις μιας συνολικής επίλυσης και δεν αποτελεί “προοίμιο” των διαπραγματεύσεων.

Το ουσιώδες είναι ότι από την οπτική γωνία της Ουάσιγκτον το Κυπριακό τοποθετείται στο “σημείο τομής” των δύο μεγαλύτερων “μετώπων” της: της συριακής κρίσης και της αντιπαράθεσης με τη Ρωσία λόγω Ουκρανίας. Η δημιουργία ενός αρραγούς ανατολικομεσογειακού χώρου που θα μπορούσε να λειτουργήσει ως εναλλακτική πηγή ενεργειακής τροφοδοσίας της Ευρώπης αναδεικνύεται σε πρώτη προτεραιότητα.